Աղբիւր՝ www.asbarez.com
ՊՈԼԻՍ, «Մարմարա».- Թրքական «Սթար» թերթի կայքում հրատարակւել է Մենսուր Աքկիւնի ստորագրութեամբ մի յօդւած, որը քննարկում է Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեանի կողմից Թուրքիոյ նախագահին ուղղւած հրաւէրը՝ յառաջիկայ Ապրիլ 24-ին Երեւան այցելելու ու հարիւրամեակի ոգեկոչմանը ներկայ գտնւելու կապակցութեամբ։
Յօդւածագրի կարծիքն այն է, որ Թուրքիան չպէտք է մերժի այս հրաւէրը, որովհետեւ այս հրաւէրը Թուրքիային կը փրկի պատմութեան բեռից ու Թուրքիոյ վարկը կը բարձրացնի աշխարհում: Նա աւելցնում է, թէ նախքան Թուրքիոյ նախագահի Երեւան մեկնելը, Անկարան պէտք է որոշ քայլեր նախաձեռնի՝ «1915-ի դէպքերը» իբրեւ ցեղասպանութիւն ճանաչելու գծով:
Բաւական կնճռոտ ոճով գրւած յօդւածի հեղինակը, վերջին հաշւով առաջարկում է, որ Թուրքիան յատուկ ջանք թափի զատորոշելու «ցեղասպանութեան իրաւական յատկանիշներն ու նրա քաղաքական յատկանիշները»։ «Եթէ ցեղասպանութիւն բառից վերցւեն իրաւական յատկանիշները, եթէ պահւի միայն քաղաքական յատկանիշը, ապա այդ պարագային՝ Թուրքիան կարող է ընդունել, որ 1915-ը ցեղասպանութիւն էր։ Այս, վարչապետ Էրդողանի կողմից Ապրիլ 23-ին, 1915-ի զոհերի համար յայտնւած ցաւակցութեան բնական հետեւանքը կարող է լինել», գրել է նա։
«Թուրքիան, որ վարչապետի այդ յայտարարութեամբ բարոյական վարկ շահեց, առաւել վարկ պիտի շահի, եթէ Թուրքիոյ հանրապետութեան նախագահը եւս Երեւան մեկնի յառաջիկայ Ապրիլ 24-ին», եզրակացրել է Աքկիւնը։
Միւս կողմից, Եւրասիոյ հետազօտութիւնների կենտրոնի անդամ Էօմեր Էնկին Լիւթեմը, որ միշտ պաշտպան է կանգնել Հայկական Հարցում Թուրքիոյ պետական տեսակէտներին, պատասխանել է վերոյիշեալ յօդւածին ու պաշտպանել հակառակ տեսակէտը։ Ըստ Լիւթեմի՝ այս հրաւէրը, որ անսովոր լինելով հանդերձ՝ սպասւած հակազդեցութիւնը տակաւին չի ստեղել մամուլում, շատ դիտումնաւոր կերպով ուղարկւում է Թուրքիոյ նախագահութեան։ Հակազդեցութիւնը դեռ չի ստեղծւել, որովհետեւ Թուրքիան ներկայիս տառապում է այլ խնդիրներով։ «Այդ պատճառով էլ, մամուլում գտնւեց մի անձ, որ պնդեց թէ Թուրքիոյ նախագահը պէտք է մեկնի Երեւան՝ ասելով, որ այդ քայլը մեզ պիտի փրկի պատմութեան բեռից ու արտաքին քաղաքականութեան մէջ մեզ պարգեւի բարոյական վարկ։ Հիմնովին սխալ տեսակէտ է այս, որովհետեւ այդ մեզ ոչ միայն չի փրկի պատմութեան բեռից, այլեւ նոր բեռեր կը դնի մեր ուսերի վրայ։ Գալով բարոյական վարկ շահելու խնդրին՝ արտաքին քաղաքականութեան մէջ բարոյական վարկը չէ որ կը զօրացնի մեզ, այլ ուժեղ երկիր լինելը», գրել է Լիւթեմը։
Նա նաեւ պաշտպանում է այն տեսակէտը, թէ Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեանի կողմից Թուրքիոյ նախագահին ուղղւած հրաւէրի բուն նպատակն է Թուրքիային նւաստացնել եւ այն նեղ կացութեան մատնել։ Թուրքիան այսպիսի մի հրաւէր եթէ ընդունի, ոչ միայն չպիտի խանգարի սփիւռքահայերի պնդումը, այլեւ պիտի զօրացնի նրանց այդ պնդումները։
Լիւթեմը յիշեցնում է, որ Հայաստանի նախկին երկու նախագահները՝ Լեւոն Տէր Պետրոսեանն ու Ռոբերտ Քոչարեանը, ուշադիր էին, որ Թուրքիային չգրգռէին Ցեղասպանութեան հարցով: «Սերժ Սարգսեանն եւս սկզբնական շրջաններում նոյն ուղիով ընթացաւ, բայց աւելի ուշ նա Ցեղասպանութիւնը սկսեց գործածել որպէս խաղաքարտ։ Հիմա, եթէ նկատի առնւի, որ Ցեղասպանութեան հարիւրամեակին ներկայ գտնւելու կը հրաւիրւի նախագահը այնպիսի մի երկրի, որ Ցեղասպանութիւնը չի ընդունել, ապա այդ հրաւէրը ուրիշ ի՞նչ կարելի է նկատել եթէ ոչ՝ Թուրքիային նւաստացնելու մի խաղ», գրում է նա։
Լիւթեմը հետաքրքրական պատասխան է տալիս Աքկիւնի այն տեսակէտին, թէ Ցեղասպանութիւնը բեռ է Թուրքիոյ վրայ։ «Թուրքիոյ մէջ քանի՞ հոգի արդեօք իր ուսերի վրայ կը զգայ Հայկական Հարցի ծանրութիւնը», հռետորական հարցում է դնում Լիւթեմը։
Նա յիշեցնում է նաեւ, որ մինչեւ այսօր, 20 երկրների խորհրդարաններ ճանաչել են Ցեղասպանութիւնը, «բայց նրանցից ոչ մէկը Թուրքիայից չի պահանջել, որ Ցեղասպանութիւնը ճանաչել, հատուցում վճարել, հողեր վերադարձնել։ Թուրքիոյ ռազմավարական ուժը արգելք է հանդիսանում այսպիսի առաջարկների համար», եզրակացնում է Էօմեր Լիւթեմը։